Ο “Πόλεμος” των Ρευμάτων: Έντισον vs Τέσλα

Ένα βιωματικό ταξίδι από τον στατικό στον δυναμικό ηλεκτρισμό και τον ηλεκτρομαγνητισμό

Μερικές χιλιάδες χρόνια πριν, ένα μικρό παιδί, βρίσκει παίζοντας μια κιτρινωπή πέτρα. Εντυπωσιάζεται τόσο πολύ από το χρώμα και την γυαλάδα της, που τρέχει να την δείξει σε όλους. Για να αναδείξει καλύτερα το χρώμα της πέτρας το παιδί τρίβει την πέτρα στο ρούχο που φορούσε και την τοποθετεί πάνω σ’ έναν βράχο για να την δούν όλοι. Όταν όμως την πλησιάζει προς τον βράχο, ότι κόκκος σκόνης υπήρχε, κόλλησε πάνω της. Η πρώτη επαφή με τον στατικό ηλεκτρισμό ήταν γεγονός. Η πέτρα…..ήταν κεχριμπάρι, γνωστό πια σε μας για τις ηλεκτροστατικές που ιδιότητες. 

Πώς όμως δημιουργείται αυτό το άγνωστο, αόρατο φαινόμενο του στατικού ηλεκτρισμού; Είναι όντως κάτι αόρατο ή μπορούμε να το δούμε με κάποιον τρόπο; 

Μήπως μπορούμε να το κλείσουμε μέσα σε μια γυάλα ή σε ένα δοχείο και να το χρησιμοποιήσουμε όποτε αποφασίσουμε εμείς; Περιέχει κάποια μορφή ενέργειας ή είναι το ίδιο ενέργεια; Μπορεί να μετατραπεί σε άλλη μορφή ενέργειας; 

Απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα δόθηκαν από τους μεταγενέστερους επιστήμονες, μετά από πολύχρονα και επίπονα πειράματα. Φτάνουμε λοιπόν στην εποχή του Έντισον ο οποίος καταφέρνει όχι μόνο να αποθηκεύσει αυτή την ενέργεια αλλά να την μετατρέψει σε φωτεινή. Στις 21 Οκτωβρίου του 1879 ο λαμπτήρας του Έντισον λειτουργεί για 13,5 ολόκληρες ώρες. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του ίδιου έτους η Christie Street φωτοβολείται με λαμπτήρες για ολόκληρο το βράδυ. Το θαύμα είχε γίνει.

Όμως το μεγάλο στοίχημα τώρα ήταν άλλο: θα μπορούσε αυτός ‘ο ηλεκτρισμός’ να μεταφερθεί ακόμη πιο μακριά; Θα μπορούσε να φωτίσει ολόκληρη την Αμερική; Ο δυναμικός, όπως λέγεται, ηλεκτρισμός είναι ικανός να ταξιδέψει όσο μακριά θέλουμε; 

Ένας βοηθός του Έντισον, ο Νικολά Τέσλα, θεωρεί ότι ο Έντισον κάνει λάθος. Πρέπει να δημιουργηθεί μια διαφορετική κατάσταση ηλεκτρισμού, η οποία δεν θα έχει απώλειες κατά την μεταφορά της σε μακρινές αποστάσεις. Ο πόλεμος των ρευμάτων μόλις είχε αρχίσει. Για πολλά χρόνια οι δύο επιστήμονες ‘μαλώνουν’ για το ποιος θα δώσει την πιο σωστή λύση. Τελικά το ηλεκτρικό ρεύμα του Τέσλα γνωστό πλέον σε όλους μας σαν εναλλασσόμενο ρεύμα, επικρατεί σε σχέση με το συνεχές ρεύμα. Ο Νικολά Τέσλα πεθαίνει μόνος του 7 Ιανουαρίου 1943 σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου. 

Το συναρπαστικό ταξίδι του ηλεκτρισμού ξεδιπλώνεται μέσα από βιωματικά εργαστήρια, ακολουθώντας την πορεία από την πρώτη επαφή με τον στατικό μέχρι την σύγχρονη μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος σε εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά υπέργεια, υπόγεια ακόμη και υποθαλάσσια. 

Το πρόγραμμα «Εργαστήρια Δεξιοτήτων _ Ηλεκτρισμός» , αποτελείται από 9 δραστηριότητες των 45 λεπτών η κάθε μία.  Σε μια επέκταση των βιωματικών εργαστηρίων, εισάγεται η μέτρηση με μικροελεγκτή microbit, ώστε τα παιδιά να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με την ακρίβεια της μέτρησης που χρειάζονται τα σύγχρονα πειράματα.